Zo’n 98% van de Nederlanders woont in een huis met een luchtkwaliteit die niet voldoet aan de richtlijnen van de World Health Organisation. Koken, een populaire hobby, is helaas de grootste binnenbron van fijnstof. Vijf experts delen hun visie op de toekomst van gezonder wonen. Hierin is een belangrijke rol weggelegd voor ventilatie in de keuken.

Afbeelding van ATAG Benelux

Uit een onderzoek van Zilveren Kruis blijkt dat Nederlanders sinds de coronapandemie bewuster omgaan met hun gezondheid. Maar liefst 78% zegt dat zij zich beter voelt door verbeteringen in huis aan te brengen. Het fijnstofprobleem in huis wordt echter nog niet voldoende aangepakt, terwijl deze ziekmakende stof zowel mensen als dieren beïnvloedt. Experts zijn het erover eens dat bewustwording de eerste belangrijke stap is, zowel bij consumenten als in de woningbouw.

Remi Hompe – Voorzitter van Gezond Binnen

‘We staan nog maar aan het begin, ik verwacht dat over 10 jaar iedereen verplicht een fijnstofmeter in huis moet hebben. Koken is veruit de grootste veroorzaker van fijnstof in huis. Balansventilatie of ventilatie op basis van vraagsturing is volgens ons de toekomst; dus even veel schone lucht erin als dat er vervuilde lucht uit gaat. Echter niet iedereen heeft invloed op de afzuiging in haar of zijn keuken. Het onderhoud heb je wel zelf in de hand: dus tijdig roosters en filters schoonmaken en vervangen door F7 fijnstoffilters, helpt om de lucht schoner te houden.’

Ramon Lammersen – Projectmanager keukenventilatie ATAG Benelux

‘Duurzaamheid is jarenlang het belangrijkste thema geweest in de keukenbranche. Wij verwachten dat een gezond binnenklimaat het volgende aandachtspunt is. Een bijkomend, groot nadeel van fijnstof veroorzaakt tijdens het koken is, dat de concentraties hoog zijn, dat je het niet ziet en dat de gezondheidseffecten vaak op de langere termijn komen. Dat maakt het complexer om het belang van goede ventilatie en kookafzuiging over te brengen. De beste oplossing is kookafzuiging die kookluchten naar buiten afvoert. In veel energiezuinige woningen wordt echter vaak gekozen voor recirculatie. Daarbij dient er extra aandacht te zijn voor tijdige reiniging of vervanging van de filters en voor een verandering in kookgedrag, bijvoorbeeld door koken met het deksel op de pan. Nu is een goed ontwerp van de afvoer en tijdig onderhoud geen aandachtspunt, maar ik denk dat we ons over een paar jaar niet meer voor kunnen stellen dat we zo weinig aandacht voor onze gezonde woonomgeving hebben gehad.’

Piet Jacobs – Senior scientist binnenklimaattechniek bij TNO

‘Vanuit TNO is een gezond binnenklimaat een belangrijk agendapunt en dat zal het de komende jaren ook blijven. In de toekomst ligt een grote verantwoordelijkheid bij de woningbouw, want in de ontwerpfase moet al rekening worden gehouden met goede ventilatie, ook bij renovatie. Uit ons onderzoek blijkt dat de capaciteit van de afzuigingkap 300m3 per uur moet zijn om aan de WHO advieswaarden voor PM2.5 fijnstof te voldoen, terwijl het Bouwbesluit slechts 75m3 per uur voorschrijft. In woningen met balansventilatie kunnen bewoners het standaard G3 filter voor de luchttoevoer vervangen door een hoogwaardiger F7 filter (ePM1 55%) wat ook echt fijnstof afvangt. Het belang is groot want 2/3 van de gezondheidsklachten door een slecht binnenmilieu worden veroorzaakt door fijnstof.’

Willem Koppen – Directeur en ontwikkelaar van Nero Zero woningen

‘Innovatie is nog nooit vanuit de bouw gekomen, omdat kosten voor de baten gaan. Ik vind dat je als woningbouwer geen compromissen moet sluiten en verantwoordelijkheid moet nemen bij het bouwen van energie neutrale, betaalbare en gezonde woningen. Licht, lucht, geluid en temperatuur bepalen de invloed op de gezondheid van de bewoner. Samen met ATAG. Bribus en TNO hebben we onderzocht hoe we een optimale luchtkwaliteit kunnen bereiken. De balansventilatie in combinatie met een afzuigcapaciteit van 275m3 per uur bleken succesvol maar wel mede dankzij het feit dat het fluisterstil is. Hierdoor laten bewoners de ventilatie langer aan, ook bijvoorbeeld wanneer er een etentje is om te kunnen ‘doorspuien’. Wij zijn ervan overtuigd dat dit de toekomst is en passen deze afzuigkap daarom standaard toe in de inmiddels circa 500 door ons ontwikkelde woningen. De eerste toepassing is te bewonderen in onze meet-demonstratiewoning in Heerhugowaard. Bij de bewoners verwacht ik dat het bewustzijn pas over enkele jaren komt.’

Károly Illy – Directeur/Bestuurder Longfonds

‘Longfonds onderschrijft het belang van bewustwording als het gaat om luchtkwaliteit. Fijnstof is niet alleen een gezondheidsrisico voor de 1,2 miljoen mensen met een longziekte, maar voor iedereen. Fijnstof die vrijkomt bij het koken is slecht voor de longgezondheid. Bij mensen met astma en COPD kunnen de klachten onder invloed van fijnstof verergeren. Bij kinderen kan fijnstof de ontwikkeling van hun longen belemmeren, waar ze hun leven lang last van blijven houden. Longfonds zet zich in om het belang van gezonde lucht onder de aandacht te brengen. Voor de luchtkwaliteit in huis is het belangrijk dat bewoners continu ventileren door ‘verse’ buitenlucht in de woning te laten en ongezonde lucht af te voeren. Daarbij is goede kookafzuiging en een goed gebruik hiervan, een heel belangrijk onderdeel.’

Leer meer over het binnenklimaat in de keuken op Gezond Binnen

Wil je meer weten over het binnenklimaat in de keuken? Kijk dan eens op deze pagina. Hier vind je allerlei artikelen over keukenventilatie, fijnstof in de keuken, hygiëne en nog veel meer.

Dit artikel is tot stand gekomen door ATAG in samenwerking met Gezond Binnen en partners TNO en het Longfonds.